De bescherming van de privacy bij aanvragen van Wmo en Jeugdwet schiet te kort, zo is de conclusie van de Rotterdamse Ombudsman die onderzoek deed naar de uitvoering. Door de decentralisatie van de zorg moet de gemeente steeds meer taken zelf op zich namen. Rotterdam heeft die zorgtaken voortvarend opgepakt, maar verloor daarbij de bescherming van persoonsgegevens soms uit het ook. Dat blijkt uit het onderzoeksrapport dat deze week online is verschenen.
Wat vooral opvalt is dat de gemeente meer informatie vraagt dan noodzakelijk is. De Wet bescherming persoonsgegevens bepaalt juist dat het verzamelen van persoonsgegevens proportioneel dient te zijn. Dus: dat alleen de informatie wordt gevraagd die nodig is om iemand te kunnen helpen. Dat precies bepalen kost tijd, en om de nieuwe taken zo snel mogelijk op te kunnen pakken vraagt de gemeente nu te vaak te veel informatie van de Rotterdammers.
De ombudsman concludeert dat het twee jaar na het opstarten van deze decentralisatie nu ook nodig is om deze privacyschendingen aan te pakken.
‘Tijdrovend, ingewikkeld en soms zelfs onmogelijk’
Positieve punten zijn er ook. De ombudsman is te spreken over de manier van omgang met de gegevens door het gemeentepersoneel. Bij uitwisselingen met anderen gaan de medewerkers zorgvuldig met de gegevens om. Ook is de informatie naar de burgers toe ruim voldoende. Er worden weliswaar vaak te veel gegevens gevraagd, de aanvragers worden wel op de hoogte gesteld van de manier van verwerken en krijgen informatie over welke gegevens er worden gedeeld, wanneer dat nodig is.
Het feit dat de decentralisatie van de zorg privacy-problemen zou opleveren komt niet als een donderslag bij heldere hemel. Directeur Putters van het Sociaal Planbureau schreef in 2014 al dat de Nederlandse overheid de gemeentes zou moeten helpen bij de vernieuwingen. Het college bescherming persoonsgegevens zag in dat jaar ook dat de uitvoering niet eenvoudig zou zijn en schreef, “Gemeenten moeten steeds vaststellen op welke grondslag uit de Wet bescherming persoonsgegevens de gegevensverwerking kan worden gebaseerd. Dat is tijdrovend, ingewikkeld en soms zelfs onmogelijk”.
Participatiemaatschappij
De decentralisatie, waardoor de gemeentes nu verantwoordelijk zijn voor veel zorg, was onderdeel van het plan voor een ‘participatiemaatschappij’ van het kabinet. Ondanks eerdere waarschuwingen lijkt het invoeren daarvan steevast onderschat te worden. We zien in ieder geval dat de verwachte problemen ook in de praktijk echt zijn ontstaan.
Het hele rapport van de Rotterdamse Ombudsman is hier in te zien. (pdf)